Διαβητικό πόδι
Είναι γνωστό ότι ο σακχαρώδης διαβήτης προκαλεί βλάβες τόσο των τριχοειδών (μικροαγγειοπάθεια) όσο και των περιφερικών αρτηριακών στελεχών (μακροαγγειοπάθεια). Στους διαβητικούς ασθενείς ο συνδυασμός μικρο-μακροαγγειοπάθειας είναι καταστροφικός αφού μπορεί να προξενήσει εγκεφαλικό επεισόδιο, τύφλωση, καρδιομυοπάθεια, νεφρική ανεπάρκεια, περιφερική νευροπάθεια και περιφερική ισχαιμία που πολλές φορές φθάνει μέχρι την απώλεια ιστού=γάγγραινα.
Λόγω της νευροπάθειας ο διαβητικός ασθενής δεν έχει φυσιολογική εκτίμηση του άλγους (υπαισθησία) με αποτέλεσμα να εμφανίζεται στα αγγειοχειρουργικά ιατρεία με άτονα έλκη που αρχικώς είναι άσηπτα αλλά καταλήγουν σε λοίμωξη που φθάνει την συστηματική εγκατεστημένη σήψη. Αρχικά τα έλκη ευρίσκονται σε σημεία πιέσεως, όπως «καλοί» ή και σημεία παραμορφωμένων αρθρώσεων που πιέζονται από στενά υποδήματα, νάρθηκες κλπ.
Υπολογίζεται ότι περίπου το 15% των διαβητικών θα φθάσουν τελικώς στον Αγγειοχειρουργό που θα κληθεί να επαναιματώσει το σκέλος ώστε και να το διατηρήσει και να επιτρέψει τα αντιβιοτικά να φθάσουν έως την εστία της λοίμωξης.
Πώς φθάνουμε όμως μέχρις εδώ;
Η αρχή γίνεται με ένα μικρό ερεθισμό ,«κοκκίνισμα», σε σημεία που εκτίθενται σε πίεση, συνήθως στον άκρο πόδα. Στο στάδιο αυτό αρκεί η τοπική καθαριότητα και η αποφόρτιση , εφόσον η βλάβη γίνει αντιληπτή. Αν δεν αντιμετωπισθεί εγκαίρως η βλάβη θα εξελιχθεί σε άτονο έλκος , που παρά τις προσπάθειες μας δεν δείχνει τάσεις επούλωσης. Στο στάδιο αυτό συνίσταται η λήψη υγρού τραύματος ή τεμαχίου ιστού για καλλιέργεια , ώστε να διαπιστωθεί η ύπαρξη ή όχι παθογόνων μικροβίων και να δοθεί η κατάλληλη αντιβίωση. Αν κατορθωθεί η αποκατάσταση της βλάβης, τότε πρέπει να ληφθεί μέριμνα ώστε να μην έχουμε υποτροπή. Σε περίπτωση υποτροπής ( που είναι και το συνηθέστερο) ή εκ νέου καλλιέργεια θα δείξει περισσότερα του ενός μικρόβια, που είναι και πιο δύσκολο να καταπολεμηθούν.
Στο σημείο αυτό συνήθως καλείται ο Αγγειοχειρουργός να επιληφθεί του θέματος.
Η κλινική εξέταση θα δείξει την παρουσία ή όχι περιφερικών σφίξεων. Και αν υπάρχουν ψηλαφητές σφίξεις η θεραπεία στέφεται στους τοπικούς καθαρισμούς (ή και άτυπους ακρωτηριασμούς δακτύλων) σε συνδυασμό με ποδόλουτρα (αλατόνερο ή betadine) και με χορήγηση αντιβίωσης.
Αν δεν ψηλαφώνται περιφερικές σφίξεις θα πρέπει να ζητηθεί Ψηφιακή Αγγειογραφία που θα δείξει που βρίσκεται η απόφραξη/στένωση, ώστε να προγραμματισθεί διαστολή με αεροθάλαμο/stent σε λαγόνιες , μηριαίες ή και κνημιαίες αρτηρίες, εφόσον οι βλάβες είναι εστιακές αποφράξεις ή στενώσεις.
Αν η απόφραξη είναι μεγάλου μήκους τότε προτιμώνται οι παρακάμψεις (bypass), κατά προτίμηση με φλεβικό μόσχευμα από τον ίδιο τον ασθενή, αφού η παρουσία περιφερικής ή και συστηματικής σήψης μπορεί να προκαλέσει επιμόλυνση του πλαστικού μοσχεύματος ,το οποίο σε τέτοια περίπτωση πρέπει ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ να αφαιρείται.
Η νοσηλεία του διαβητικού ασθενούς απαιτεί συνεργασία πολλών ιατρικών ειδικοτήτων: Διαβητολόγος, Λοιμωξιολόγος, Καρδιολόγος, Νεφρολόγος, Ορθοπαιδικός, Πλαστικος Χειρουργός και Διαιτολόγος για να αναφέρουμε τους συνηθέστερα συνεργαζόμενους με τους Αγγειοχειρουργούς.
Παρά τις συντονισμένες προσπάθειες των ιατρών, τα ποσοστά ακρωτηριασμών και θανάτων είναι πολλαπλάσια του γενικού πληθυσμού. (Δείτε σχετικές παρουσιάσεις σε συνέδρια ). Έτσι η πρόληψη , με κύριο όπλο την εντατική ρύθμιση του διαβήτη την ρύθμιση επιβαρυντικών παραγόντων (υπερχοληστεριναιμία, αρτηριακής πιέσεως) και η άμεση και οριστική διακοπή του καπνίσματος είναι ο μοναδικός δρόμος αποφυγής εμφάνισης «διαβητικού ποδιού».